Ik ben een speler

Als jeugdspeler kun je te maken krijgen met problemen die je talentontwikkeling en voetbalplezier kunnen schaden.

10 veel voorkomende problemen bij spelers plus de oorzaken, gevolgen en oplossingen

SLECHTE RELATIE MET TRAINER
Probleem Een slechte relatie met de trainer is een verstoorde relatie die door omstandigheden niet verbroken kan worden. De omstandigheden zijn dat je nog steeds deel uitmaakt van het team en niet om de trainer heen kunt. Hij bepaalt de opstelling en de speelwijze. Een verstoorde relatie met de trainer uit zich in afstandelijkheid, wantrouwen, afgunst, boosheid en/of vijandigheid. Oorzaken Een slechte relatie krijg je doordat de trainer bepaalde dingen doet of zegt die niet goed bij jou vallen. Denk bijvoorbeeld aan het geven van kritiek, straf of niet spelen. Dat geeft een gevoel van onveiligheid, waardoor je afstand neemt. Het kan ook zijn dat de trainer juist afstand neemt en heel weinig tegen je zegt of negeert. Dan voel je je niet gezien en dat creëert automatisch een afstand. In beide gevallen voel je geen erkenning en waardering. Je mag er voor je gevoel niet zijn. Gevolgen Het gevolg van een slechte relatie is dat je je als speler uitgesloten voelt. Je hoort er voor je gevoel niet meer bij, terwijl je nog steeds onderdeel uitmaakt van het team. Je voelt je eenzaam. En dat kan ten koste gaan van je spelplezier. Je voelt er slecht door en hebt steeds minder zin om te gaan trainen. Uit onderzoek is ook gebleken dat een slechte relatie met de trainer de belangrijkste reden is waarom jeugdspelers uiteindelijk stoppen met voetbal. Oplossingen Het beste wat je kunt doen is om er eerst met iemand die je vertrouwt over te praten (bijv. je ouders of een goede vriend) en samen op zoek te gaan naar een mogelijke oplossing. Vervolgens is het aan te raden om alleen of met een vertrouwenspersoon een goed gesprek met de trainer te voeren. Probeer in dit gesprek zo rustig en positief mogelijk te blijven. Als je dit lukt zullen vrijwel alle trainers naar je willen luisteren en samen naar een oplossing willen zoeken. Je hebt meestal alleen maar te winnen.
BLESSURE
Probleem Een blessure hoeft weinig uitleg. Je kunt een zware of een lichte blessure hebben. Punt is dat je niet kunt voetballen of alleen met pijn en/of fysiek ongemak. Oorzaken Hoe het komt behoeft ook weinig uitleg. Wat veel mensen echter niet weten is dat blessures vaak mede veroorzaakt worden door oververmoeidheid, overbelasting en een tekort aan bepaalde moleculaire stoffen in het lichaam. Slecht slapen, te weinig rust, ongezond eten en teveel stress dragen daar bijvoorbeeld aan bij. Een minder geconcentreerde geest en minder fit lichaam zijn simpelweg gevoeliger voor blessures. Gevolgen Een blessure heeft een impact op je psychische, emotionele en sociale gesteldheid. Je voelt je rot en het roept gevoelens van boosheid, onrechtvaardigheid, verdriet, onmacht en frustratie op. Van de een op de andere dag hoor je er niet meer bij. Het contact met teamgenoten en de trainer is vaak minimaal en dit kan een eenzaam gevoel en stress geven. Dat laatste heeft een negatieve impact op je immuunsysteem en zenuwstelsel, en deze zijn allebei nodig om het lichaam te herstellen. Oplossingen Logischerwijs werk je bij een blessure aan het herstel van je fysieke kwetsuur, maar het is ook belangrijk om mentaal fit te blijven en niet depressief te raken. Onderzoek heeft aangetoond dat er met een positieve mindset lichamelijke stoffen vrijkomen die het genezingsproces stimuleren en versnellen. Daarom is het van belang om juist op dit soort momenten mentale oefeningen te doen, zoals relaxatie, visualisatie en ademhaling.
VORMVERLIES
Probleem Vormverlies is het minder goed presteren dan je normaal zou kunnen, oftewel het onder je niveau presteren. Het betekent dat bepaalde dingen in het veld niet lukken, die normaal gesproken wel lukken. Oorzaken Vormverlies is voornamelijk een psychisch effect. Je mist een bepaald zelfvertrouwen in het veld. Door een paar verkeerde ballen en/of kritiek van medespelers of de trainer ga je aan jezelf twijfelen. Er sluipt een soort van angst in je lichaam en je wordt banger om fouten te maken. Door deze angst ga je juist fouten maken en/of weinig risico nemen. Het gevolg is dat je steeds minder goed gaat spelen en dus steeds meer onder je niveau presteert. Gevolgen De gevolgen zijn vaak dat je in een negatieve spiraal komt. Het vormverlies tast je zelfvertrouwen aan, waardoor je nog minder goed gaat spelen. Je raakt in de stress en de angst neemt alleen maar nog meer toe. Je kan er ook door gaan piekeren en slechter door gaan slapen. Wat niet alleen een impact heeft op je geestelijke gesteldheid, maar ook op je lichamelijke. Als het vormverlies langer aanhoudt, kan je zelfs depressief raken. Oplossingen Het is van belang om de negatieve spiraal zo snel mogelijk te doorbreken en aan je zelfvertrouwen te werken. Het is belangrijk dat je weer in jezelf als voetballer gaat geloven en dat je er (als voetballer) mag zijn. Zoek de mensen op die je vertrouwen kunnen geven in het veld. Dat kan de trainer of een teamgenoot zijn, maar ook je familie. Praat met ze. Vraag ze om hulp en advies. Zoek daarnaast ook naar mentale oefeningen om je zelfvertrouwen op te krikken. Of raadpleeg een performance coach.
UITSLUITING
Probleem Bij uitsluiting raak je geïsoleerd van je teamgenoten op basis van wie je bent, wat jij doet en/of hoe jij eruit ziet. Je voelt je niet geaccepteerd en kan zowel binnen als buiten de lijnen niet volledig jezelf zijn. Je wordt stelselmatig genegeerd en/of gepest. Ook is het mogelijk dat je op je uiterlijk, huidskleur, geloof, seksuele voorkeur of sociale achtergrond gediscrimineerd wordt. Oorzaken Teamgenoten sluiten je buiten omdat je in hun ogen anders bent. Ze negeren je omdat ze geen klik met je voelen. Om wel geaccepteerd te worden ga je extra je best doen, maar dit heeft vaak een averechts effect. Je komt dan vaak onnatuurlijk over en daar prikken je teamgenoten doorheen. In geval van pesten of discriminatie geven teamgenoten op jou af om zichzelf beter te kunnen voelen. Want diep van binnen zijn ze eigenlijk heel onzeker. Gevolgen Het gevolg van uitsluiting is dat jij je ontzettend rot gaat voelen, want elk mens heeft het nodig om zich met andere mensen verbonden te voelen. Je voelt je miskent en niet erkend. Het tast je eigenwaarde aan. Je ervaart boosheid en verdriet en het kan je angstig en neerslachtig maken. Als uitsluiting lang aanhoudt zal je hoogstwaarschijnlijk de club willen verlaten of zelfs helemaal willen stoppen met voetbal. Oplossingen Bij uitsluiting moet je gelijk aan de bel trekken. Ten eerste bij een vertrouwenspersoon, zoals je ouders of een goede vriend. Ten tweede moet je samen met je ouders (of een andere volwassene) een gesprek aanknopen met de trainer én de club. Vervolgens moet er een gesprek komen met degenen die je uitsluiten om hen ervan bewust te maken wat het met jou doet en dat het moet stoppen, inclusief sancties als dat niet gebeurt.
VERWACHTINGSPATROON
Probleem Een verwachtingspatroon is een vastomlijnd idee van jezelf en/of je omgeving over het niveau dat van jou als voetballer verwacht mag worden. Als dit verwachtingsprobleem om wat voor reden dan ook te hoog is, kan je niet aan de gestelde verwachtingen voldoen en ontstaat er een probleem. Je presteert dan onder een vereiste norm, waardoor het lijkt alsof je niet goed genoeg bent. Oorzaken Je hebt bepaalde verwachtingen van jezelf, een norm waar je als voetballer op het veld naartoe streeft, omdat je op een bepaald niveau wilt voetballen. Andere mensen (trainers, medespelers, scouts, ouders enz.) kunnen deze verwachtingen ook hebben. Verwachtingen zijn over het algemeen gebaseerd op prestaties uit het verleden en bedoeld om je te motiveren en uit te dagen. Voor deze verwachtingen worden vaak je beste prestaties als uitgangspunt genomen. Gevolgen Het voldoen aan verwachtingen geeft een lekker gevoel. Je voelt erkenning en waardering en het geeft je extra motivatie om door te gaan. Als je niet aan de verwachtingen voldoet, kan dit daarentegen als falen aanvoelen. Je hebt gevoel dat je tekortschiet en dat is een naar gevoel. Zeker wanneer je voor een langere periode de verwachtingen niet waar weet te maken. Je frustraties nemen toe. Je gaat twijfelen aan jezelf en verliest beetje bij beetje je spelplezier. Oplossingen Om goed te presteren is het van belang dat er verwachtingen zijn; een lat waar je naartoe kan springen. De verwachtingen moeten een uitdaging voor je vormen, zodat jij je best gaat doen om deze waar te maken. Dit kan tijd en energie kosten en wellicht ook wat frustratie, maar het mag nooit ken kosten van je zelfvertrouwen en spelplezier gaan. Daarom moeten de verwachtingen die je jezelf en anderen oplegt niet te hoog zijn. Zoek (samen) naar de grenzen van je mogelijkheden en probeer die op te rekken. Wees eerlijk en reëel naar jezelf. Gun jezelf de tijd en mogelijkheid om te groeien.
KRITIEK
Probleem Kritiek krijg je van anderen en uit zich in opmerkingen over je prestaties en/of de manier waarop je gedraagt. Meestal verwijst dit naar een negatieve beoordeling. Je voldoet in de ogen van de ander dan niet aan bepaalde maatstaven en daar maakt hij of zij dan een opmerking over. Dit voelt vaak als een vorm van ‘afzeiken’ en kan je hierdoor het gevoel geven dat degene die kritiek levert jou niet mag. Oorzaken Mensen geven kritiek omdat ze jouw prestaties, manier van voetballen en/of gedrag willen veranderen. Denk bijvoorbeeld aan trainers en ouders. Zij hebben een ander beeld dan jij van hoe het zou moeten zijn en willen jou door middel van hun kritiek in de ‘juiste richting’ sturen. Trainers kunnen soms doorslaan in hun kritiek op spelers. Dit wordt veroorzaakt door de overheersende opvatting binnen de voetbalwereld dat je als (jonge) voetballer met elke vorm van kritiek moet kunnen omgaan. Gevolgen Als je veel kritiek te verduren krijgt, kan dat op een gegeven moment een impact hebben op je zelfvertrouwen en eigenwaarde. Je kan je rot en onzeker gaan voelen. Boosheid en frustraties kunnen gaan opspelen. Je voelt je onrecht aangedaan, want in jouw visie is de kritiek vaak niet terecht. Daardoor kan je je gekleineerd voelen. Het kan ook de relatie met degene die kritiek levert verslechteren/verstoren. Het kan onveilig aanvoelen en de vertrouwensband schaden. Oplossingen Trainers, ouders en andere betrokkenen die kritiek leveren kunnen dat op een meer positieve en opbouwende manier brengen. Als ze dat niet doen, dan kan je dat gewoon teen hen zeggen en vragen of ze daarop willen letten. Maar kijk ook hoe jij het opvat. Ook al richt de kritiek zich op een fout; in zijn boodschap zit verborgen hoe je het volgens de ander beter kunt doen. Het is vaak goed bedoeld. Probeer door de woorden heen te luisteren en zelf te bedenken hoe je de fout in de toekomst misschien zou kunnen voorkomen.
CONFLICTEN
Probleem Een conflict is een ruzie die je met de trainer of één of meerdere teamgenoten hebt. Meestal gaat het om een meningsverschil of een verschil van inzicht. Vaak gaat het over verwijten van de één naar de ander. Hoe groter de tegenstelling, hoe groter het conflict. En hoe langer de tegenstelling aanhoudt, hoe moeilijker wordt om het conflict op te lossen. Oorzaken Een conflict met de trainer of een medespeler krijg je als jij iets doet wat hij/zij niet leuk vindt, of dat hij/zij iets doet wat jij niet leuk vindt. Conflicten ontstaan als je elkaars grenzen overgaat. Jij of de ander voelt zich geraakt en aangetast in zijn eigenwaarde. In jouw mening of die van de ander, kloppen de dingen niet die gezegd of gedaan worden. Het conflict kan zich verder ontwikkelen als beide partijen bij hun standpunt blijven en niet willen toegeven. Gevolgen Conflicten krijg je doordat mensen over jouw grenzen heen gaan of je niet erkennen of waarderen om wie je bent en wat je doet. Bijvoorbeeld als medespelers je uitschelden, de trainer onterecht kritiek geeft of je op de bank zet terwijl je voor je gevoel niet slecht speelt. Je voelt onrechtvaardig behandelt en gekrenkt in je eigenwaarde. Dat maakt je boos en dan kan je wel eens ontploffen. Oplossingen Het beste is om conflicten zoveel mogelijk te vermijden, zonder dat je het gevoel hebt dat je over je heen laat lopen. Een conflict op het veld ontstaat meestal over de toon waarmee iets wordt gezegd. Niet over de inhoud. Scheld niet terug als iemand je uitscheldt, maar geef op een rustige doch dwingende toon aan dat je daar niet van gediend bent en vraag aan de ander om dat niet meer te doen. Dat is een krachtige, volwassen reactie die bij je omgeving respect zal afdwingen.
PIEKEREN
Probleem Piekeren is het langdurig nadenken over situaties of gebeurtenissen die je als negatief ervaart, zoals een trainer die het niet in je ziet zitten of een lange blessure. Je blijft er in je hoofd over malen en tobben. Bijvoorbeeld hoe je dingen anders had kunnen doen, hoe vervelend het allemaal is of hoe het nu verder moet. Het zijn ongeremde gedachtestromen die niet naar een oplossing toe redeneren, maar naar nog meer problemen. Je ziet geen uitweg. Oorzaken Mensen piekeren omdat ze bezorgd zijn en de situatie of gebeurtenis hen onzeker maakt. Ze weten niet goed met hun emoties om te gaan en zijn niet overtuigd van hun vermogen om het probleem op te lossen. Piekeren kan een vlucht zijn, een manier om in tijden van crisis je verantwoordelijkheden te ontlopen en de confrontatie met jezelf en de situatie uit de weg te gaan. Gevolgen Piekeren kan leiden tot nog meer piekeren. Het heeft een soort van opwaartse werking. Als je er eenmaal mee begint, kan je vaak niet meer stoppen. Hierdoor kan je jezelf steeds slechter gaan voelen. Het kan gevoelens van onzekerheid en hulpeloosheid aanwakkeren. Dat kan je somber maken. Teveel piekeren kan ook slaapproblemen geven. Je komt dan moeilijker in slaap en wordt eerder wakker. Oplossingen Gun je hersenen rust en zoek afleiding. Stop de piekercyclus! Ga een mindfulness-oefening doen en dwing jezelf iets te doen waar je voldoening uit haalt. Probeer ook het probleem waarover je piekert op te lossen. De tijd die je besteedt aan piekeren, kan je beter inzetten om een oplossing te bedenken. En als dat niet lukt, probeer dan het probleem te accepteren. Soms is iets onoplosbaar. Kijk dan wat je wel hebt en waar je dankbaar voor bent. Dat helpt!
FAALANGST
Probleem Faalangst is de angst om te mislukken in situaties waarin je wordt beoordeeld of denkt te worden beoordeeld. Je bent bijvoorbeeld bang om tijdens de wedstrijd een fout te maken, grote kans te missen of verkeerde pass te geven. De angst om te falen is altijd sluimerig aanwezig, maar in situaties waarin je beoordeeld kan worden, piekt de angst naar een hoogtepunt. Het schiet als een flits door je hoofd en kan een adrenalinestoot in je maag geven. Oorzaken Je hebt faalangst, omdat je onbewust een laag zelfbeeld hebt. Wanneer je faalt zal je bevestigd worden in je dieperliggende gevoel dat je niet goed genoeg bent. Om dat nare gevoel te ontlopen ga je situaties waarin je eventueel zou kunnen falen zoveel mogelijk mijden en risicoloos voetballen. Vaak ben je ook bang om afgewezen te worden. Je bent bang voor wat anderen van je vinden als je faalt. Een andere mogelijke oorzaak is dat je te veeleisend naar jezelf bent: de eisen die je aan jezelf stelt, zijn zó hoog dat ze bijna niet haalbaar zijn. Om te voorkomen dat jezelf teleurstelt, probeer je iedere mogelijkheid tot eventueel falen zoveel mogelijk te ontlopen. Gevolgen Door faalangst durf je in het veld nauwelijks tot geen risico’s meer te nemen. Je speelt de bal alleen nog maar breed of terug en bij een counter loopt je niet mee naar voren omdat je bang bent om een kans te missen. Je gaat steeds meer op ‘safe’ spelen en kan daardoor ook niet meer uitblinken. Je wordt belemmerd in je spel en krijgt het gevoel dat er niet uitkomt wat erin zit. Oplossingen Faalangst is hardnekkig en heb je niet zomaar even opgelost. Het is raadzaam om een professional te consulteren. Iemand die je kan begeleiden om van je faalangst af te komen. Het is van belang dat jij je onbewuste negatieve zelfbeeld omzet naar een bewust positief zelfbeeld. Als jij diep van binnen goed over jezelf denkt, dan vind je het ook niet meer erg om fouten te maken. Dat vormt de buffer tegen de angst.
CONCURRENTIESLAG
Probleem Als je met één of meerdere teamgenoten moet strijden voor een plek in het basiselftal dan is er sprake van een concurrentiestrijd. Deze strijd vecht je uit door op trainingen en tijdens wedstrijden, in de ogen van de trainer, beter te presteren dan je concurrenten. De keuze van de trainer wie de positie in het basiselftal krijgt, bepaalt wie de concurrentieslag gewonnen heeft. Een concurrentieslag kent dus altijd een winnaar en een verliezer. Oorzaken Er kunnen iedere wedstrijd maar elf spelers beginnen: één keeper en tien veldspelers. De meeste selecties tellen minstens 18 tot 20 spelers, dus dat betekent dat er iedere wedstrijd minstens 7 spelers op de bank zullen moeten beginnen. Hoe hoger je speelt, hoe groter de selecties, hoe heviger de concurrentie. Een trainer kan verschillende motivaties hebben voor zijn keuzes voor het basiselftal en deze motivaties zullen dus ook leidend zijn voor de concurrentiestrijd. Voorbeelden van motivaties zijn: speelstijl, blessures en schorsingen, focus op het resultaat of een persoonlijke voorkeur. Gevolgen Een concurrentiestrijd kan mentaal, emotioneel en sociaal zwaar zijn. Je moet het gevecht met een teamgenoot aangaan en vechten is niet altijd leuk. Je moet je er elke training en wedstrijd weer voor opladen en het kost veel energie. En hoe ga je buiten het veld met je concurrent(en) om? Word je vrienden of elkaars rivalen? Een concurrentiestrijd winnen voelt goed, verliezen is pijnlijk. Het tast je zelfvertrouwen en eigenwaarde aan en piekeren ligt vaak op de loer. Oplossingen Accepteer dat concurrentie erbij hoort en dat er altijd de mogelijkheid bestaat dat de trainer voor een ander kiest. Dat is niet erg. Dat maakt je geen slechte voetballer of een loser. Haal energie uit het voetbalspel zelf. Heb er plezier in! Als je met plezier voetbal, presteer je ook beter en is de kans dat je een basisplaats verovert groter. Ga niet (teveel) energie opwekken om je concurrent te verslaan, want als dat mislukt is de teleurstelling alleen nog maar groter. Doe je uiterste best op de trainingen en wedstrijden: meer kan je niet doen. De rest is aan de trainer.

Anoniem je verhaal kwijt

    Verhaal van Rory de Groot NOS Sportmonologen

    Bekijk het persoonlijke verhaal van Rory de Groot, voormalig toptalent bij Feyenoord, die ondergebracht werd bij Excelsior. Leer waar hij mee te maken kreeg en wees voorbereid!

    Interview Johan Cruijff Barend en Van Dorp

    Bekijk het interview van Barend en Van Dorp uit 1997 met de legendarische Johan Cruijff ter ere van zijn 50ste verjaardag. Hij praat uitgebreid over het jeugdvoetbal.

    De Talentenfabriek Fox Sports documentaire

    Bekijk hoe profclubs tegen talenten aankijken en wat er allemaal kan gebeuren. En zie waar sommige trainers zich zorgen over maken en wat ze in de praktijk ervaren.